راسن (زنجبیل) در سوم گرم و خشك است و شيخ آن را در دوم گرم و خشك دانسته است و در رطوبت مناسب است.(دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج3، ص: 63)
خواص :
(دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج3، ص: 63)
جالينوس گفته: آن نافع جميع دردهاى ناشى از سردى و سستى اعضاى بدن مىباشد. برگ راسن سرد و خشك است و اگر بر موضع ضرب ديده با آرد جو ضماد سازند تسكين درد و تحليل ورم آن مىنمايد و آن موى را بروياند و سياه گرداند
ضمادش نافع سستى مفاصل و مقوى آن مىباشد
چون عصاره برگ را با آب پخته اش در گوش چركدار بچكانند منفعت بخشد
مضمضه با آب آن مقوى لثه و دندان
نشستن در آب پخته اش نافع خروج مقعد و رحم و سيلان خون مىباشد
دافع غم و اندوه و مفرح قلب است
ليسيدن يك درم آن با عسل جهت سرفه كهنه و تنگى نفس نافع و تنقيه سينه از بلغم و رطوبت مىكند
به قول رازى آن هاضم غذا و دافع باد و آروغ آور مىباشد و پرورده آن در سركه از گرميش كم مىكند.
خوراك راسن نافع سلس البول و تقطير البول و شب شاشى است
دافع ضرر آن سركه و نيز انار ترش مىباشد. بدلش به وزن آن ايرسا يا قسط شيرين است.
گياهى است زيبا و پايا به ارتفاع تا دو متر، در ريزوم غدهاى بزرگ، ساقه آن ستبر است كه در بخش بالايى منشعب مىشود و كركدار است.
برگهاى قاعده اين گياه كه درازاى آن به بيش از 50 سانتىمتر مىرسد. بيضوى است و رأس تيزى دارد، در سطح فوقانى تارهاى كمى دارد و در سطح زيرين تارهاى ريز فراوانى ديده مىشود.
حاشيه برگها دندانه هاى ريزى دارد، برگهاى فوقانى ساقه نيز همين شكل را دارند منتها كوچكترند. كاپيتول بزرگ آن تا 7 سانتىمتر هم مىرسد، گلهاى زبانهاى در يك رديف اند و زبانه باريك و زردى دارند، گلهاى لولهاى فراوانند و زمان گل دادن خرداد تا شهريور است.
قسمت مورد استفاده، ريشه و ريزوم خشك شده آن است.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج3، ص: 346
طبى آن اين است كه مقوى معده، ضد نفخ و درد دل و عرقآور است. مقدار مصرف آن 4 تا 8 گرم در نيم ليتر آب كه بايد ده دقيقه آن را دم كرد و در موارد ضرورى مصرف نمود. در ايران دمكرده يا جوشانده زنجبيل را براى رفع سردى و دل درد مصرف و در شهرهاى مختلف مخصوصا در قم نان قندى خوشمزهاى با آن مىپزند.زنجبيل يكى از مواد تركيبى ادويه هندى است كه به نام «كارى» معروف مىباشد و دكتر هاوزر در كتاب «چه بايد خورد و چگونه بايد پخت» از اين ادويه به نيكى ياد كرده و مصرف آن را براى بعضى از اغذيه توصيه نموده است.
زنجبيل اشتهاآور است و سموم بدن را خارج مىكند و براى رماتيسم و درد پا بسيار مفيد است.
زنجبيل غدد عرق را تحريك، بلغم را دفع و معده و رودهها را پاك مىكند.
زنجبيل مقوى معده، ضد نفخ، درد دل و عرقآور مقدار مصرفى آن چهار تا هشت گرم در نيم ليتر آب كه بايد ده دقيقه دمكرده در مواقع ضرورى نوشيد و در ادويه و بعضى غذاها به كار مىبرند.
اسرار گياهان دارويى، ص: 563
آن را بخوريد، بلغمهاى چسبيده به ديواره دستگاه گوارش را كنده و دفع مىنمايد، تقطير البول را درمان مىكند، چربى خون را كم مىكند، بعضى از انواع فشارخون را نقصان مىدهد.
بادشكن و محرك و اشتهاآورد و تقويتكننده بدن است، مقوى هوش و حافظه و معده مىباشد، ضدّ نفخ است، گرم كننده است، بادهاى غليظ معده و روده را تحليل مىبرد، باعث مىشود كه بدن عرق كند، سردرد و دلدرد و التهاب سينه، اسهال ساده و خونى و استسقاء را برطرف مىسازد، يرقان و فلج را درمان مىكند، تشنگى بلغمى را تسكين مىدهد، ضدّ انگل معده و سمّ در موارد داروهاى سمّى مىباشد، قاعدهآور است و بىنظمى و تأخير در عادت ماهانه را برطرف مىسازد.
هشدار :
برای گرم مزاجان مفید نیست ، استعمال زیادش مفسد خون و محرق منی و مانع شهوت جماع میشود (دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج3، ص: 63)
معرفی :
اين گياه شبيه به برگ نى، گلهايش خوشهاى و زرد رنگ، از ريشه هاى آن شاخه هاى به شكل نى منشعب مىشود و در بيخ آن غدههايى توليد مىگردد كه همان زنجبيل معروف است. طعمش تند و براى معطر ساختن بعضى خوراكها به كار مىرود. اين گياه در ايران نمىرويد. كردها دمكرده آن را براى دفع سرماخوردگى، زكام و دل درد به مصرف مىرسانند.
برگ آن متناوب، دراز، نوك تيز و داراى يك دمبرگ اصلى مشخص واقع در بين رگبرگهاى فرعى مايل است.(دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج3، ص: 346)
